LOFAR, beelden uit de ruimte

12 december 2023 is er tijdens de afdelingsbijeenkomst een lezing door Hans Walrecht over beelden uit de ruimte. Weet je wie ook beelden van de ruimte maakt? LOFAR, Low-Frequency Array ofwel ‘lage-frequentie telescoop’. Dit is een telescoop die beelden uit de ruimte maakt via ontvangen radio signalen. Astron in Dwingeloo heeft dit systeem ontworpen.

LOFAR bestaat uit wel 20.000 antennes

LOFAR is samengesteld uit duizenden antennes die laag bij de grond zijn opgesteld. De radiotelescoop is in 2009-2010 gebouwd. Maar is pas 12 juni 2010 officieel in gebruik genomen. In 2011 is dit systeem gekoppeld aan de stations in het buitenland. LOFAR bestaat uit een reeks van ongeveer 20.000 kleine antennes, en doet astronomisch onderzoek in het frequentiebereik tussen 10 en 240 MHz. Het is geen traditionele radiotelescoop met een grote schotel, zoals de telescopen in Westerbork, de Westerbork Synthese Radio Telescoop (WSRT). LOFAR bestaat uit vele velden met daarin kleine antennes. Er zijn ook velden in Duitsland, Frankrijk, Zweden, UK, Polen, Italië en nog andere landen.

LET OP

A41 Flevoland gaat per januari 2024 verhuizen. Onze nieuwe locatie voor de bijeenkomsten is dan De Blokhut Bramzijger Uilenweg 9 8245AB Lelystad. Ook dan beginnen de avonden om 20.00 uur.

Van analoog naar digitaal

De analoge radiosignalen komen terecht in koppelstations. Deze koppelstations maken van het analoge signaal een digitaal signaal. Nu is het mogelijk de signalen op een centrale plek (Groningen) te verzamelen en te verwerken. Wat dit systeem mooi maakt is de manier waarom storing weg te filteren is. Je kijkt gewoon of het signaal ook in de andere landen te zien is. Is dit het geval dan komt het signaal uit de ruimte. Is dit niet het geval dan betreft het storing en kan het weg gelaten worden in de berekeningen.

LOFAR 0,2 boogseconden

In januari 2011 werden voor het eerst LOFAR antennes in verschillende landen (Nederland, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk) gekoppeld, zodat een radiotelescoop met grote gevoeligheid en een zeer hoog oplossend vermogen (ongeveer 0,2 boogseconden) ontstond. Hiermee zijn voor het eerst gedetailleerde opnamen gemaakt van de radio-quasar 3C196, op ongeveer 6,9 miljard lichtjaar afstand

Meer informatie

• WIKI: Low-Frequency Array
• Website ASTON
• LOFAR uitgelegd op YouTube